تأثیر برنامه‌های خودمدیریتی بر پیروی از رژیم غذایی و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز در بیماران تحت درمان با همودیالیز

  تأثیر برنامه‌های خودمدیریتی بر پیروی از رژیم غذایی و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز در بیماران تحت درمان با همودیالیز     اسفندیار بالجانی [1] *، حسین حبیب زاد ه [2] ، ژاله رحیمی [3] ، افسانه عظیم پور [4] ، صالح سلیمی [5]     تاریخ دریافت 10/12/1391 تاریخ پذیرش 01/02/1392     چکیده   پیش زمینه و هدف: عدم تبعیت از رژیم غذایی در میان بیماران دیالیزی شایع و از مشکلات جدی در این بیماران است . علیرغم وجود شواهدی مبنی بر اثربخشی مداخلات خودمدیریتی در بیماری‌های مزمن، مطالعات کمی در زمینه ارزش برنامه‌های خودمدیریتی در بیماران تحت درمان با همودیالیز صورت گرفته است. این تحقیق با هدف تأثیر برنامه‌های خودمدیریتی بر تبعیت از رژیم غذایی و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز در بیماران تحت درمان با همودیالیز انجام شد.   مواد و روش کار: این مطالعه از نوع نیمه تجربی است. تعداد نمونه شامل 82 نفر از بیماران تحت درمان با همودیالیز مراجعه کننده به بخش دیالیز بیمارستان طالقانی ارومیه بود. بیماران بعد از همسان‌سازی به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و شاهد قرار گرفتند. داده‌ها قبل و بعد از 12 هفته مداخله، توسط فرم مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه تبعیت رفتاری بیماران کلیوی تکمیل شد و با استفاده از آمار توصیفی ، آزمون تی زوج و آزمون تی گروه‌های مستقل تجزیه تحلیل شدند.   یافته‌ها: نتایج نشان داد که اختلاف میانگین تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مایعات و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز قبل از مداخله بین گروه مداخله و شاهد معنی‌دار نبود. همچنین نتایج نشان داد بعد از مداخله اختلاف میانگین اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز و خرده مقیاس رعایت محدودیت مایعات، تبعیت پتاسیم - فسفات و محدودیت سدیم بین گروه مداخله و شاهد معنی‌دار بود(05/0 P< ) اما خرده مقیاس خودمراقبتی و تبعیت در مواقع خاص بین دو گروه معنی‌دار نبود.   بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه تأثیر برنامه‌های خودمدیریتی بر کنترل بیماری در بیماران همودیالیزی را نشان داد. با توجه به کمبود نیروی انسانی در پرستاری و اهمیت مشارکت بیماران در مدیریت بیماری‌های مزمن ، توسعه برنامه‌های خودمدیریتی می‌تواند جایگزین روش‌های آموزش سنتی و پاسخی به چالش‌های مذکور باشد.   کلید واژه‌ها: خودمدیریتی، تبعیت از رژیم غذایی، همودیالیز     مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره یازدهم، شماره چهارم، پی در پی 45، تیر 1392، ص 268-259     آدرس مکاتبه: ارومیه، جاده فرودگاه، واحد شماره 3 دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده دامپزشکی و پیراپزشکی، گروه پرستاری، تلفن:2719900-0441، 09141404082   Email: [email protected]   1 مربی گروه پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه (نویسنده مسئول)*   [2] استادیار گروه پرستاری دانشکده پرستاری ومامایی ارومیه   [3] کارشناس ارشد پرستاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه   [4] کارشناس ارشد پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه   [5] استادیار گروه پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه